Kullanici Senaryolari bir tasarimcinin arac kutusunda bulundurmasi gereken en onemli aletlerden biridir. Benim en cok zevk aldigim metodlardan biri olan kullanici senaryolari, bir tasarim asamasinda tasarimciya hangi web fonksiyonlarinin onemli oldugunu gosterirken, musteri sirkete, kullanici grublarini aciklamamiza yardimci olur. Bununla da kalmayip, tasarim asamasinda vermemiz gereken menu, etkilesim hatta gorsel tasarim kararlarini da direk olarak etkiler.
Onceki yazimdaki "gorusme" metodunun sonuclarina dayanarak, gercek kullanicilarin size verdigi bilgilerden olusan 1-2 sayfalik kullanici senaryolari icinde, onlarin davranislari, hedefleri, yetenekleri ve tavirlari yer alir. Kullanici senaryolari, size, tasarim sureci icinde yardimci olacak bilgilerin ulasmasina, kullanici-odakli bir website yaratmaniza, bir kullanicinin hayata donmesi ile o kisiyi kullanici olmaktan cikarip, gercek bir insan olmasini saglayarak kullanicinizi anlamaniza yardimci olur.
Portal siteleri, bircok mikro sitesi ile kullaniciyi dogru siteye yoneltir. Kisisellestirilmis siteler (my.yahoo vb.) ise kullaniciyi dogru bilgiye yoneltir. Kullanici senaryosu (persona) ile tasarimi yapilmis siteler ise kullaniciya dogru sitede dogru bilgiyi buldugu inancini verir.
Size iki tane kullanici senaryosu ornegi vermek istiyorum:
1- Sibel. Yazarlik yapiyor. Bilgisayar bilgisi cok yok. Yeni bilgisayar almis. Online banka islemleri yapmayi dusunuyor.
2- 
Sibel icin iyi bir gun, Bodrum’da ki yazliginda oturup, uzerinde calistigi kitaba birkac sayfa daha eklemekten ibarettir. Sibel, kelimeler ile iyi oynayabilen, 48 yasinda. Sibel evli ve universiteye giden bir kizi vardir. Sibel, ailenin tum finansman sorumlulugunu sirtinda tasimaktadir. Halen eski donem kagit-kalem ile aylik butceyi tutmakta fakat kitap yazma sureci icinde yeni tanistigi bilgisayari ile online bankaciliga girmeyi planlamaktadir. Sibel’in tek yakindigi nokta, her gun yeni bir teknolojinin kapiyi calmasi ve bunlari hatirlayacak ya da ayak uyduracak zamaninin olmamasi.
Yukaridaki iki ornekten hangisi gercekten Sibel’i aklinizda canlandirmaniza yardimci oldu? Hangisi size tasarim ve karar asamasinda daha fazla bilgi verir?
Kullanici senaryolarinda onemli olan birkac noktadan bahsettikten sonra bunlari nasil kullanabileceginizden bahsedecegim.
- Senaryolar gercek kisiligi ve gercek bilgileri yansitmali
- Senaryolar gorusme sonuclarindan cikartilmalidir
- Asil amacin tasarim oldugunu unutmayin. Biyografi yazmiyorsunuz.
- Mutlaka resim koyun.
- Kisisel bilgileri koymayi unutmayin.
- Sitenizdeki olasi her fonksiyon tanimlayacak bir senaryo bulundurmaya calisin
- 3-6 arasinda senaryo yazin. 6’dan fazlasi gereksiz olacaktir. (Microsoft bile 6’dan fazla senaryo bulundurmuyor. Daha once 7 senaryosu varken, simdi devam etmeyen bir pazarlama stratejisine hitap eden 7. senaryoyu kaldirip attilar.)
Bunlari nasil kullanacagiz?
Bir finansman sirketinin web projesi icin veriler toplamaktasiniz. 6 kisi ile gorusme yaptiniz ve aldiginiz ana sonuclar asagidaki gibi:
- Ali / Yeni mezun / erkek / 22 yasinda / programci
Bankada parasi az / finansman yetenegi az / online bankaciligi fazla kullanmiyor
- Ayse / Yakin zamanda bosanmis / bayan / 26 yasinda / avukat
Bankada parasi orta seviyede / finansman yetenegi orta seviyede / online bankaciligi fazla kullanmiyor
- Ercan / Yuksek gelir / erkek / 53 yasinda / Genel Mudur Yardimcisi
Bankada parasi cok / finansman yetenegi cok iyi / online bankaciligini devamli kullaniyor
- Mehmet / Yeni mezun / erkek / 23 yasinda / Kutuphane Gorevlisi
Bankada parasi orta seviyede / finansman yetenegi az / online bankaciligi kullaniyor
- Selma / Yeni emekli / bayan – 55 yasinda / Danisman
Bankada parasi orta seviyede / finansman yetenegi iyi / online bankaciligini devamli kullaniyor
- Nur / Yuksek gelir / bayan / 46 yasinda / Pazarlama Muduru
Bankada parasi cok fazla / finansman yetenegi cok iyi / online bankaciligini devamli kullaniyor
Iste bu verilerden ve gorusme sonucu elinizdeki notlardan olusturacaginiz senaryo su sekilde:
1. Senaryo (yukaridaki Sibel orneginde verdigim detaya girmeden ve 1, 2, 4 gorusmelerine dayanarak):
Sabri Keskin. 26 yasinda. Yeni avukat.
Borclari yuksek, parasini yonetmekte cok rahat degil, online bankaciligi devamli olarak kullanmiyor.
2. Senaryo (detaya girmeden ve 3, 5, 6 gorusmelerine dayanarak):
Aysel Kara, 50 yasinda. Ust duzey yonetici.
Varligi yuksek, borclari az, parasinin yonetmekte kendine guvenli, borsada yatirim yapiyor ve online bankaciligi devamli kullaniyor.
1. senaryodan cikarilmasi gereken sonuclar sunlar olmali:
- Kullanicinin para yonetiminde kendine guvenini kazandirmak
- Borclarini odemesine yardimci olmak
- Para yonetimini kolaylastirip, online olarak harcadigi zamani azaltmak
2. senaryo icin cikarilmasi gereken sonuclar ise:
- Daha fazla varlik kazanmasini saglamak
- Emekliligine yardimci olacak bilgiler vermek
- Rahat bir sekilde online bankacilik yapmasini saglamak
Iste butun bunlardan sonra, proje icinde gerceklestirmek istenen fonksiyonlardan olusan bir matrix olusturmak daha kolay olacaktir:
| Unutulmus sifreyi email ile gondermek fonksiyonu |
2 |
2 |
2 |
| Birden fazla hesabi ayni zamanda gosterme fonksiyonu |
1 |
2 |
1.5 |
| Birden fazla hesaptaki varliklari es zamanli tek ekranda yonetme fonksiyonu |
-1 |
2 |
0.5 |
|
-2 = Fonksiyon bu kullanici icin anlamsiz.
-1 = Fonksiyon bu kullanici icin gereksiz.
1 = Fonksiyon bu kullanici icin degerli.
2 = Fonksiyon bu kullanici icin cok degerli. |
TASARIMDA MEDDAHCILIK
Gordugunuz gibi, bir proje icinde, kullanici senaryolari, bizim hangi kullanici grubuna hangi sekilde hitap etmemizi gosterirken, proje icinde yapmayi planladigimiz fonksiyonlardan hangisinin oncelik tanimasi gerektigi bilgisinide veriyor. Senaryolar sayesinde, kullanici-odakli websiteleri yapabilmeyi basaran sirketler, hem ROI (yatirimin geri donusu) arttirken, hem de kullanicilar icin iyi bir "sanal deneyim" yaratabiliyor.
Kullanici senaryolarindan daha bircok sonuclar cikarilabilir. Bir B2B sirketi, yarattigi senaryolar sonucu, proje plani icinde olmayan "onceden aldiklarimi yeniden siparis et" gibi bir fonksiyon sayesinde satislarini yuzde 30 oraninda arttirirken, buyuk bir bilisim teknolojisi sirketi, yine senaryolar sayesinde, Intraneti uzerinde yarattigi "sanal sohbet" fonksiyonu sayesinde, is ortaminda ki verimliligi arttirdi.
Turklerin geleneksel sanatlarindan biri olan "meddahcilik" kulturunu tasarim surecinin icine sokmak, hem tasarim sirketi, hem musteri sirket hem de kullanicilar icin cok buyuk yararlar saglayacaktir. Deneyin. Sizde seveceksiniz
